به گزارش پایگاه تخصصی تحلیلی سرمایه نگر، بر اساس جدیدترین گزارش انجمن جهانی فولاد، تولید فولاد خام ایران در 9 ماهه نخست سال ۲۰۲۵ میلادی به 22.1 میلیون تن رسید که نسبت به مدت مشابه سال گذشته 2.7 درصد کاهش نشان می‌دهد. با این وجود، ایران همچنان جایگاه خود به عنوان دهمین تولیدکننده بزرگ فولاد جهان را حفظ کرده است.
نکته قابل توجه در این گزارش این است که تولید فولاد خام در منطقه خاورمیانه 2 درصد رشد داشته و به 40.7 میلیون تن رسیده است که این موضوع نشان می‌دهد که بر خلاف ایران، سایر کشورهای منطقه رشد تولید داشتند و اگر تدابیر لازم در جهت افزایش تولید همچون فراهم نمودن بستر آسان صادرات، اندیشیده نشود، بازارهای صادراتی را به رقبا خواهیم باخت.
الزام صادرکنندگان به بازگشت ارز بر مبنای نرخ دستوری، وضع عوارض صادراتی، لغو معافیت‌ها و بی‌ثباتی مقررات به عنوان موانع اصلی رقابت‌پذیری صنعت فولاد یاد شده است.
البته که در همین راستا، چندی پیش یکی از مهم‌ترین تحولات بازار فولاد کشور رقم خورد و مصوبه‌ای از سوی وزارت صنعت، معدن و تجارت مبنی بر ورود ارز حاصل از صادرات فولاد به بازار توافقی صادر شد. صنعت فولاد به عنوان دومین صنعت ارزآور کشور پس از پتروپالایشی‌ها شناخته می‌شود و این موضوع می‌تواند تاثیر قابل توجهی در وضعیت آن‌ها ایجاد کند.
در صورت اصلاح سیاست‌های ارزی و رفع محدودیت‌های صادراتی، صنعت فولاد می‌تواند سالانه تا 10 میلیارد دلار ارزآوری برای کشور به همراه داشته باشد.
در پی همین وضعیت، سهام شرکت‌های فولادی حاضر در بازار سهام نیز تکانی به خود دادند و به سمت ناحیه سبز صعود گام برداشتند.
گروه فولادسازان بازار سرمایه در بازه زمانی یک ماهه اخیر بازدهی نزدیک به 10 درصدی عاید سهامداران خود کرده که دو برابر بازدهی کل بورس تهران است. در مدت زمان 3 ماهه اخیر میانگین رشد قیمت سهام این گروه بیش از 30 درصد بوده است که نشان می‌دهد برای سرمایه گذاری میان مدت نیز می‌تواند گزینه مناسبی باشند.
در یک ماهه اخیر، سهام شرکت فولاد آلیاژی یزد با نماد «فولای» با ثبت بازدهی 42 درصدی بیشترین رشد قیمت را در این گروه داشته و پس از آن فولادسازان هرمزگان (هرمز) و خوزستان (فخوز) به ترتیب 21 و 18 درصد بازدهی داشته‌اند.
در انتهای جدول بازدهی، نام شرکت‌های فولاد کاویان (فوکا) و لوله و ماشین‌سازی ایران (فلوله) با افت قیمت 8 درصدی قرار دارند.
نسبت P/E گروه آهن و فولاد 7.2 است که یک واحد بیش از P/E بورس کشور است و در منطقه مناسبی قرار دارد.
نسبت پرداخت سود نقدی در مجامع سالیانه این گروه نزدیک به 0.5 است و همین موضوع عاملی است تا خرید سهام فولادی برای دوستداران سود نقدی جذابیت دارد و برای سهامدارانی که نگاه بلندمدت به سرمایه گذاری خود دارند، انتخاب سهم از این گروه جزو اولویت‌ها است.
بازده حقوق صاحبان سهام 25 درصدی این گروه مزیت بر علت شده تا در دسته سرمایه گذاری‌های کم ریسک طبقه بندی شود.
در این گروه، فولاد مبارکه اصفهان با نماد «فولاد» و ارزش بازار 475 هزار میلیارد تومانی، با ارزش‌ترین سهم محسوب می‌شود و اختلاف زیادی را با سایر هم گروهی‌های خود ایجاد کرده است. در رده‌های بعدی، شرکت فولاد خوزستان (فخوز) با ارزش بازار 38 هزار میلیارد تومانی و شرکت جهان فولاد سیرجان (فجهان) با ارزش بازار 25 هزار میلیارد تومانی قرار دارند.
با همه این اوصاف و با وجود جایگاه ویژه‌ای که فولادسازان در اقتصاد کشور دارند، فرایند تولید سود در این شرکت‌ها در حال کاهش است و شرکت‌های فولادساز حاضر در بازار سهام کشور در طی سال 1403 بالغ بر 133 هزار میلیارد تومان سود خالص ساختند که 10 درصد کمتر از رکورد سال 1402 است.
محدودیت مصرف برق و بالا رفتن هزینه خوراک انرژی، افزایش قیمت مواد اولیه از جمله کنسانتره و گندله و کاهش قیمت‌های جهانی فولاد در بازارهای بین‌المللی از جمله مهم‌ترین دلایل کاهش سودآوری این صنعت به شمار می‌رود.
در حالی که صنعت فولاد سهم کمتر از ۷ درصدی در مصرف برق، ۱۰ درصدی در مصرف گاز و کمتر از یک درصدی در مصرف آب دارد، جزو گزینه‌های اول محدودیت‌های مصرفی است و دیوار این صنعت کوتاه‌تر از سایر بخش‌های پرمصرف است و بیش از 60 درصد از محدودیت‌های انرژی کشور را متحمل می‌شود.
در میان شرکت‌های این گروه، مطابق همیشه مجموعه بزرگ و مطرح فولاد مبارکه اصفهان با تحقق 100 هزار میلیارد تومان سود خالص در رقم ذکر شده نقش بسزایی داشته و به تنهایی 75 درصد سود کل گروه را شامل می‌شود و پس از آن، شرکت فولاد خراسان (فخاس) با 7 هزار میلیارد تومان قرار دارد.
در بخش درآمدهای عملیاتی و فروش محصولات فولادی شاهد روند صعودی هستیم و در سال گذشته 679 هزار میلیارد تومان فروش در این گروه بورسی ثبت شده است. شرکت فولاد مبارکه اصفهان با فروش 276 هزار میلیارد تومانی سهم قابل توجه 40 درصدی در این بخش داشته که به خوبی حد و اندازه این شرکت را نشان می‌دهد.
میانگین حاشیه سود گروه فولادسازان بازار سرمایه حدود 16 درصد است؛ در حالی که در سال 1399 معادل 33 درصد بود و پیش‌بینی می‌شود با تداوم محدودیت برق و گاز و سیاست‌های کنترل‌گرایانه، در سال 1404 این شاخص باز هم سقوط کند.
در واقع باید اذعان داشت که صنعت فولاد کشور با همه مزیت‌های فراوانی که دارد و سهم قابل توجه آن در تولید ناخالص داخلی و ارزآوری کشور، از جایگاه واقعی خود فاصله دارد. اگر مشکلات این صنعت مرتفع گردد و دستورالعمل‌های شبانه و مانع تراشی‌ها حذف گردد، سهامداران و سرمایه گذاران در این صنعت بیش از اکنون می‌توانند روی خوش به خود بینند.
آن وقت است که این باور به معنای واقعی شکل خواهد گرفت که صنعت معدن و فولاد جایگزین بسیار مناسبی برای صنعت نفت تحریم زده کشور است و می‌تواند بار قابل توجهی از کسری بودجه دولت را به دوش بکشد.
از سوی دیگر، چاره‌ای جز این نیست که فرصت‌های صادراتی برای فولادسازان تدارک دیده شود و مسیرهای صادراتی هموار گردد تا ارزآوری کلان این صنعت مانعی هر چند کوچک در مقابل تلاطم‌های اقتصادی و ارزی باشد.
