به گزارش خبرنگاران گروه صنعت و تجارت گزارش خبر، بنگاه های صنعتی در سال‌های گذشته با چالش‌های متعددی سر و کار داشته‌اند که یکی از مهمترین آنها بحران انرژی در تابستان و زمستان بوده است.
طی چند سال اخیر، ناترازی‌های شدید انرژی باعث افت سطح تولید و صادرات شده و بنگاه‌های معدنی و فولادی را با محدودیت‌های بسیاری مواجه کرده است.
طبق برآوردهایی که از سوی مراکز رسمی‌صورت گرفته قطعی برق صنایع در سال جاری باعث شد که تولید سه میلیون تن، یعنی یک سوم تولید تابستان فولاد به دلیل کمبود برق از دست برود که این اتفاق به معنی کاهش حدود ۱.۵ میلیارد دلاری صادرات است.
به گفته کارشناسان، صنعت فولاد از جمله صنایع انرژی‌بری به شمار می‌رود. به ویژه که پایه تولید فولاد به روش احیای مستقیم، نیازمند گاز است و روش کوره بلند که به انرژی برق نیاز دارد.
قطعی و یا کمبود برق در تابستان و گاز در زمستان روند طبیعی تولید فولاد و محصولات زنجیره مرتبط با آن را به صورت جدی مختل کرده است و در حال حاضر که در میانه زمستان قرار داریم، نگرانی‌ها برای قطعی گاز برای صنایع و معادن و فولادسازان بسیار جدی شده است.
براساس گزارش‌های شرکت ملی گاز ایران، ۱۱ درصد از گاز تولیدشده در ایران به عنوان خوراک پتروشیمی، ۹ درصد به عنوان سوخت پتروشیمی، ۴۱ درصد در حوزه مصارف خانگی، ۲۵ درصد در صنعت، ۲ درصد در کشاورزی، ۴ درصد در حوزه‌های تجاری، ۶ درصد در صنعت حمل‌ونقل و تنها ۷ درصد در کل زنجیره فولاد مصرف می‌شود، با این حال دولت‌ها ترجیح می‌دهند با اعمال محدودیت‌های مصرف در واحدهای تولیدی، کمبود گاز در کشور را جبران کنند. اما در میان بنگاه‌های بزرگ فولادسازی فولاد مبارکه اصفهان، که به عنوان شرکت پیشران در تولید فولادهای مختلف در کشور شناخته می‌شود، با تنگناهایی و زیان‌هایی از ناحیه قطعی برق و گاز مواجه شده است.
شرکت فولاد مبارکه اصفهان که اکنون یکی از بزرگ‌ترین واحدهای ایران است، در زمینی به مساحت ۳۵ کیلومتر مربع در نزدیکی شهر مبارکه و در ۷۵ کیلومتری جنوب غربی شهر اصفهان واقع شده است. همچنین سود عملیاتی فولاد مبارکه اصفهان نیز در این بازه بیشتر از ۵۳ درصد افزایش داشت و از رقم ۵۱ هزار و ۲۸۵ میلیارد تومان را به ثبت رساند.
یک نگاه کلی گزارش‌های کدال نشان می‌دهد که این شرکت در نیمه اول امسال نمرات خوبی را به دست آورده است. چراکه علاوه بر رشد درآمد، فولاد مبارکه موفق شده است، در این بازه زمانی، سود خالص خود را بیشتر از ۹۳ درصد افزایش دهد.
بر اساس آمارها ظرفیت تولیدی کارخانه فولاد مبارکه حدود ۱۰/۳ میلیون تن است و برنامه‌ریزی‌های لازم جهت رسیدن به ظرفیت ۲۵ میلیون تنی در افق ۱۴۰۴ نیز توسط این کارخانه انجام شده است.
درآمد غیرعملیاتی فولاد مبارکه در ۶ ماهه نخست سال ۱۴۰۲ نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۲۹ برابر شد و به عدد ۹ هزار و ۸۸۶ میلیارد تومان رسیده است.
همین موضوع سبب شد تا سود خالص فولاد در ۶ ماهه نخست امسال از ۲۷ هزار و ۳۷ میلیارد تومان در نیمه نخست سال گذشته با جهش حدود ۹۴ درصدی به ۵۲ هزار و ۴۴۷ میلیارد تومان برسد. چالش انرژی برای شرکت‌های بزرگ نظیر فولاد مبارکه آسیب‌های گسترده‌تری را هم به دنبال خواهد داشت که نتیجه‌اش در پایان سال در بخش‌های تولید، صنعت و معدن دیده خواهد شد و به نظر می‌رسد کاهش رشد در این بخش‌ها محتمل باشد.
معاون فروش و بازاریابی شرکت فولاد مبارکه پیش‌تر با تشریح اینکه عدم کاهش عرضه محصولات فولاد مبارکه با وجود محدودیت‌های برق و گاز و همچنین تحقق برنامه صادراتی این شرکت بوده است، گفت که محدودیت تامین گاز فولاد مبارکه در روزهای اخیر مغایر این انتظارات بوده است. طبیعتا آسیبی که بحران انرژی به فولاد مبارکه وارد می‌کند، زمینه‌ساز افت قیمت سهام این شرکت می‌شود که در بازار سرمایه جزو سهم‌های بنیادی به حساب می‌آید. بحرانی که همین حالا هم در بازار سرمایه تا حد زیادی دیده می‌شود و بازار در روزهای اخیر در مسیر سراشیبی قرار گرفته و ریزش‌های سنگین را ثبت می‌کند.بنابراین ناترازی انرژی در حوزه آب و برق، که البته اخیرا ناترازی آب هم به آن اضافه شده است، نه تنها باعث افت تولید و رشد بخش فولاد می‌شود، بلکه به سهامداران و سرمایه‌گذاران در بازار سرمایه هم از ناحیه افت قیمت سهم‌ها آسیب می‌زند.
بر اساس برنامه‌های بالادستی برای بخش معدن رشد ۱۳ درصدی دیده شده و تا افق ۱۴۰۴ تولید ۵۵ میلیون تن فولاد در دستور کار قرار داده شده است. اما شواهد و بررسی‌های کارشناسی نشان می‌دهد که با شرایط فعلی اقتصاد و وضعیت بحرانی بخش انرژی و ناترازی‌های موجود، بعید است که اهداف تعیین شده در سندهای بالادستی مانند برنامه هفتم توسعه محقق شود.
به گفته کارشناسان در شرایط فعلی تنها راه‌حل مشکل و بحران برق و گاز رشد سرمایه‌گذاری در این بخش است که البته در کوتاه-مدت نمی‌تواند عملیاتی شود، بلکه نیازمند یک برنامه بلندمدت چندساله پس از رفع محدودیت‌های خارجی است.
صنعت فولاد چشم‌انتظار تامین گاز
به گفته مدیرعامل شرکت مجتمع فولاد خراسان، تا امروز راهکاری موثر و اقتصادی به مرحله اجرا نرسیده است؛ چراکه ورود فولادسازان برای تامین گاز، بسیار هزینه‌بر بوده و البته علاوه بر حمایت دولت، تشکیل کنسرسیوم شرکت‌های فولادی در حوزه گاز می‌تواند راهگشا باشد.
طهمورث جوانبخت در رابطه با کمبود انرژی برخی از شرکت‌های فولادی بیان کرد: در حوزه تامین گاز مورد نیاز صنایع فولادی در فصول سرد سال، طرح‌هایی در حال مطالعه است؛ اما تا امروز راهکاری موثر و اقتصادی به مرحله اجرا نرسیده است. چراکه ورود فولادسازان برای تامین گاز، بسیار هزینه‌بر بوده و البته علاوه بر حمایت دولت، تشکیل کنسرسیوم شرکت‌های فولادی در حوزه گاز می‌تواند راهگشا باشد.
به گفته وی، در حوزه برق طبق آمار وزارت نیرو، ۳۳ درصد برق کشور در بخش صنعت و از این مقدار ۶ تا ۷ درصد در صنعت فولاد مصرف می‌شود.
مدیرعامل شرکت مجتمع فولاد خراسان افزود: همچنین طبق قانون جهش تولید دانش‌بنیان، صنایع با قدرت مصرف بیشتر از یک مگاوات موظف هستند معادل یک درصد از برق مورد نیاز سالانه خود را از طریق نیروگاه‌های تجدیدپذیر تأمین کنند و این میزان در پایان سال پنجم حداقل به ۵ درصد خواهد رسید. در غیر این صورت، وزارت نیرو موظف است درصد ذکرشده از برق مصرفی این صنایع را با تعرفه برق تجدیدپذیر محاسبه و از صنایع دریافت کند.
جوانبخت اظهار داشت: بر همین اساس، تعدادی از شرکت‌های فولادی با رصد به موقع شرایط و اتخاذ استراتژی مناسب، در حوزه ساخت نیروگاه سیکل ترکیبی، نیروگاه‌های تجدیدپذیر بادی و خورشیدی ورود کرده تا بتوانند بخش عمده‌ای از کسری برق خود را تامین کنند.
